SEGURANSA, (LIBERDADETL.com) — Fronteira Terrestre entre Repúblika Indonézia (RI) no Repúblika Demokrátika Timor-Leste (RDTL), iha área Inbate, TTU, NTT ho RAEOA, sai hanesan área ida ne’ebé sensivel iha termu seguransa no diplomasia dezde Timor-Leste ukun-an iha tinan 2002.
Insidente oioin iha fronteira akontese beibeik, hahú hosi disputa rai no movimentu hosi rezidente lokál ba patrulla militár, ne’ebé dalaruma hamosu tensaun iha sosiedade nia leet.
Governu rua ne’e asina ona akordu no hala’o enkontru bilaterál hodi estabelese baliza definitiva no koordena mekanizmu ba patrullamentu konjunta, maibé implementasaun hasoru nafatin obstákulu, inklui topografia difisil, asesu limitadu, no komunikasaun entre rezidente iha área fronteira.
Iha semana ne’e, reportájen hosi mídia Indonézia iha fronteira RI-RDTL indika movimentu hosi grupu militár no atividade sivíl ne’ebé maka aumenta tensaun. Media lokál no rezidente sira fó sai ona insidente iha pontu oioin, liu-liu konflitu sira ne’ebé akontese.
Situasaun ne’e dada atensaun husi komunidade diplomátiku no observadór seguransa sira iha Sudeste Aziátiku, haree ba nia impaktu potensiál ba estabilidade rejionál no relasaun bilaterál entre Indonézia no Timor-Leste.
Bazeia ba reportájen ikus hosi fronteira iha semana ne’e, akontese ona insidente ki’ik oioin, maibé interasaun forsa seguransa Indonézia no Timor-Leste iha pontu patrullamentu di’ak.
Responsável seguransa nian hosi nasaun rua ne’e subliña katak situasaun kontinua iha kontrolu, maibé presiza akompañamentu maka’as hodi evita konflitu ida ne’ebé la espera atu akontese tán.
Diplomasia bilaterál mós la’o ho ativu, ho Ministériu Negósiu Estranjeiru Indonézia no Timor-Leste koordena liuhosi kanál ofisiál enkuantu hein esklaresimentu kona-ba insidente iha terrenu.
Entretantu, mídia internasionál sira nota ona katak eskalasaun ida-ne’e iha fronteira iha poténsia atu fó impaktu ba estabilidade sosio-ekonómiku hosi rezidente sira iha área fronteira nian, inklui komérsiu lokál no mobilidade públika.
To’o ohin loron, Prezidente Repúblika Indonézia, Prabowo Subianto, seidauk fó sai deklarasaun ofisiál ka komunikadu imprensa kona-ba tensaun iha fronteira Indonézia-Timor-Leste.
Auzénsia deklarasaun públika hosi Xefe Estadu hamosu ona espekulasaun kona-ba estratéjia diplomátika ne’ebé governu prepara daudaun, nune’e mós medida seguransa ne’ebé sei foti iha área fronteira ne’ebé sensivel ne’e.