NOTA IGREJA, (LIBERDADETL.com) — Iha Segunda-feira, 4 Agostu 2025, marka momentu signifikativu ida iha istória relasaun armonioza entre estadu no igreja iha Timor-Leste. Bispu Dioseze Baucau, Dom Leandro Maria Alves, litúrjikamente fó bensaun ba edifísiu Semináriu Propedéutico Maloa, ne’ebé hetan ona reabilitasaun kompletamente husi IX Governu Konstitusionál liuhosi finansiamentu ne’ebé aloka ba Konferénsia Bispu sira-nian Timor-Leste (CET).
Serimónia ida-ne’e la’ós de’it serimónia relijioza ida, maibé símbolu ida ba koezaun institusionál entre fiar no estadu.
Molok hala’o bensaun, Dom Leandro, hamutuk ho Koordenadór Gabinete Apoiu Sosiedade Sivíl (GASC),. Joaquim da Costa Freitas, halo inaugurasaun ofisiál ba plaka komemorativa ne’ebé prepara husi semináriu. Revelasaun plaka ida-ne’e nian marka dedikasaun konkreta komunidade semináriu nian hodi simu apoiu estadu nian no hahú faze foun ida iha ninia ministériu edukasaun amlulik nian.
Iha nia diskursu, Joaquim da Costa Freitas subliña, prezensa governu nian ne’e nu’udar forma rekoñesimentu ba kolaborasaun konstrutivu entre estadu no igreja. Nia subliña, investimentu estadu nian iha edukasaun espirituál la’ós de’it kestaun polítika nian, maibé mós reflesaun ida kona-ba respeitu ba valór espirituál sira ne’ebé sai baze ba sosiedade Timor-Leste nian.
“Fatin ida ne’e ita la tau kestaun iha imi-nia kualidade tanba semana tolu liu ba ha’u hasoru joven ida iha Hera eis seminarista, ko’alia portugés la sidi, tanba ne’e aproveita didi’ak semináriu ida ne’e tanba laiha ema ida permanente iha mundu no laiha ema ida mós permanente iha ano Propeduetico”, tenik Koordenador GARC.”
Liu tan Bispu Dom Leandro Maria Alves hato’o agradesimentu ba prezensa reprezentante governu nian iha eventu ne’e. Nia konsidera prezensa GASC nian hanesan manifestasaun konkreta ida hosi kompromisu estadu nian hodi apoia misaun igreja nian, liuliu iha kontestu edukasaun ba padre potensiál sira. Ne’e tuir akordu bilaterál entre Santa Sé Vatikanu no Repúblika Demokrátika Timor-Leste, ne’ebé garante kolaborasaun kontínua entre entidade fundamentál rua iha vida nasionál.
“Ne’e duni igreja nafatin agrades apoio husi governu tanba ne’e hato’o ba seminarasa sira imi tenke esss sira hotu ne’ebé igreja, no serviceu sira hotu ne’ebé igaa iha prepara siraa atu ita ensinamentu ne’ebé loos aoi foti tuir ita-nia ninian Jesus Kristu,” dehan Bispu Dom Leandro.
Narrativa ida-ne’e hatudu katak reabilitasaun Semináriu Propedéutico Maloa nian la’ós simplesmente projetu infraestrutura ida, maibé diálogu armoniozu ida entre autoridade sekulár no espirituál sira. Iha ámbitu sosiolojia relijiaun nian, governu Timor-Leste nia asaun hametin knaar igreja nian tantu instituisaun morál no parseiru dezenvolvimentu. Estadu nia apoiu ba instituisaun relijioza sira nu’udar elementu estratéjiku ida hodi harii sosiedade ida ne’ebé la’ós de’it intelektualmente matenek maibé mós espirituálmente kle’an.
Nune’e, momentum inaugurasaun semináriu nian reflete sinerjia produtiva entre estrutura estadu nian no valór igreja nian, hodi estabelese fundasaun sólida ba edukasaun jerasaun futuru líder espirituál sira-nian. Iha dezafiu globalizasaun no sekularizasaun nia leet, kolaborasaun ida-ne’e sai nu’udar oázis esperansa nian katak Timor-Leste hamriik metin iha prinsípiu sira solidariedade fiar nian no kompromisu ba sidadania inkluziva.