banner liberdade
Sosial

GMPTL buka solusaun ba kazu soe bebé no soe bebé iha Timor-Leste

85
×

GMPTL buka solusaun ba kazu soe bebé no soe bebé iha Timor-Leste

Share this article

REPORTÁJEN KLEAN (LIBERDADETL.com) — Grupu Feto Parlamentár Timor-Leste (GMPTL), ne’ebé lidera husi Aliança da Conceição Araújo, hala’o Semináriu Nasionál kona-ba “Infantisidiu no Abandonu Kosok-oan” iha Sidade Baucau.

Semináriu ida-ne’e sai nu’udar plataforma importante ida hodi destaka krize ida ne’ebé preokupante: aumentu kazu abortu no abandonu kosok-oan nian iha fatin oioin iha Timor-Leste.

Eventu ne’e hetan partisipasaun husi membru parlamentu, ofisiál autoridade lokál sira, no mós figura sira husi instituisaun legál, saúde, igreja, sosiedade sivíl, no edukasaun. Marka prezensa mós Prezidente Autoridade Munisípiu Baucau, Veneranda Lemos, ne’ebé fó nia apoiu tomak ba inisiativa GMPTL ida ne’e.

Iha ninia diskursu, Prezidente GMPTL hato’o ninia preokupasaun kle’an kona-ba númeru kazu abortu no soe bebé ne’ebé aumenta iha Timor-Leste.

“Kazu sira ne’e la’ós númeru de’it, iha kazu ida-idak nia kotuk iha istória triste, iha direitu ne’ebé viola, no iha vida ne’ebé lakon, GMPTL sente responsavel atu labele nonok de’it,” realsa Aliança Araújo.

Nia hatutan, semináriu ne’e nu’udar pasu konkretu ida husi GMPTL hodi rona diretamente komunidade nia lian no uza hanesan referénsia iha formulasaun rekomendasaun polítika, inklui posibilidade atu halo revizaun ba lei sira kona-ba protesaun labarik no direitu feto nian.

Maibé, interesante, iha aprezentasaun ofisiál, tópiku semináriu nian muda hosi foku inisiál. Asuntu ida ne’ebé mosu loloos kona-ba fornesimentu bee-moos, ne’ebé indika kestaun sosiál ne’ebé sobrepoin malu ne’ebé iha relasaun besik ho saúde no bem-estar inan no labarik sira-nian.

Prezidente Autoridade Munisípiu Baucau, iha nia diskursu hato’o nia apresiasaun ba Vinilale nu’udar fatin ba semináriu ne’e. Nia realsa importansia atu involve komunidade iha diskusaun ne’e, “Tanba atu kompriende problema sira hanesan ne’e nia abut, komunidade nia lian mak sai xave,” nia hateten.

Nia mós apela ba estudante, joventude, no inan-aman sira atu akompaña diskusaun ne’e ho sériu, tanba semináriu ne’e la’ós de’it pertense ba elite sira ne’ebé halo polítika, maibé mós ba sira ne’ebé durante ne’e moris diretamente iha realidade sosiál ne’ebé todan.

Eventu ida-ne’e hetan entuziazmu estraordináriu hosi elementu oioin sosiedade nian. Prezensa prezidente konsellu estudante sekundáriu, veteranu luta, figura husi ONG defeza direitu labarik (INDDICA), funsionáriu husi Provedoria Direitos Humanos e Justiça (PDHJ), dona de casa, ofisiál PNTL no F-FDTL iha Vinilale, nomós figura edukasaun no profesór sira hetan observasaun.

Sira nia prezensa reflete katak asuntu ida ne’e la’os deit problema feto nian, maibe sai ona problema nasional ida ne’ebe urjentemente presiza responde koletivamente no entre setor sira.

Maski semináriu ne’e hetan elojia ba ninia organizasaun no partisipasaun, observadór lubuk ida konsidera katak presiza iha avaliasaun kle’an kona-ba efikásia aprosimasaun polítika ne’ebé hala’o ona to’o agora.

Kazu sira kona-ba abortu no abandonu infantil labele rezolve ho de’it semináriu ida; ida-ne’e presiza kompromisu polítiku, polítika sosiál sira ne’ebé kle’an, no asesu ba servisu sira ne’ebé adekuadu ba feto no labarik sira.

Partisipante semináriu balu mós hato’o katak asesu limitadu ba informasaun saúde seksuál, kiak, no tabu kulturál sira kria ona espasu nakukun ida iha ne’ebé abortu ilegál no abandonu bebé akontese iha silénsiu—dala barak lahó protesaun legál no morál.

Semináriu Nasionál GMPTL iha Vinilale la’ós atividade simbóliku de’it. Ida-ne’e maka xamada emerjénsia ida ba estadu no nivel hotu-hotu sosiedade nian atu serbisu hamutuk hodi salva jerasaun ida ne’ebé hetan ameasa atu nunka haree mundu.

Agora, dezafiu mak to’o iha ne’ebé mak rezultadu husi semináriu ne’e bele tradús ba polítika konkreta ne’ebé apoia dignidade ema nia moris—liuliu feto no labarik sira—iha Timor-Leste.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: Content is protected !!